Wat is een paritair comité?
In België is de arbeidsmarkt onderverdeeld in “sectoren”: scheikunde, metaal, banken, grootwarenhuizen, apotheken,... Deze verdeling is gebeurd op basis van de bedrijfsactiviteiten. Om de werking van de sectoren te waarborgen beschikt elke sector over zijn eigen overlegorgaan, het zogenaamd “paritair comité”.
Een paritair comité is een overlegorgaan waarbinnen de vertegenwoordigers van werkgevers en vakbonden, na overleg, de minimale loon- en arbeidsvoorwaarden vastleggen in wetteksten. Dit zijn de “collectieve arbeidsovereenkomsten”. Deze cao’s gelden voor alle bedienden van een bepaalde sector.
Het zijn akkoorden die de werkgevers en werknemers moeten uitvoeren en respecteren. Deze akkoorden kunnen verschillen naargelang van de sector. Elke sector heeft zijn eigen benaming en nummer.
Pc 226 is het paritair comité voor de bedienden uit de internationale handel, het transport en de logistiek. De sector van pc 226 telt meer dan 45.000 bedienden en meer dan 3.800 bedrijven in heel België.
Om je rechten te kunnen doen naleven, moet je ze natuurlijk eerst kennen! Hierna vind je een samenvatting per thema van de belangrijkste collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) voor de sector van pc 226 bovenop de algemene wetgeving die je in de brochure "Je Rechten op zak” terugvindt.
Arbeidsovereenkomst
Een arbeidsovereenkomst is een contract waarbij een persoon zich ertoe verbindt om tegen loon en onder gezag van een andere persoon arbeid te verrichten.
Er bestaan verschillende types in functie van het uit te voeren werk (arbeidsovereenkomst voor arbeiders, bedienden, vervangingscontract, enz.) of naargelang van de duur van de overeenkomst (arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur, bepaalde duur, voor een welomschreven werk).
Raadpleeg voor de algemene regelgeving de brochure “Je Rechten op Zak” of de cao-bundel pc 226.
Als je in pc 226 een contract hebt van bepaalde duur, een vervangingscontract of een IBO (Individuele beroepsopleiding in de onderneming) en er wordt je daarna een contract van onbepaalde duur aangeboden, dan wordt de helft van deze contracten meegeteld voor de berekening van je barema-anciënniteit.
Bovendien worden voor de arbeidsovereenkomsten die ten vroegste op 1 juli 2019 werden gesloten de arbeidsprestaties geleverd als uitzendkracht tijdens de 24 maanden die onmiddellijk voorafgaan aan het sluiten van een arbeidsovereenkomst in hetzelfde bedrijf in aanmerking genomen om de barema-anciënniteit te bepalen.
Loon
Je loon wordt bepaald door je functie en door de barema’s van je sector. Een bedrijf heeft echter de mogelijkheid om eigen barema’s toe te passen. Deze bedrijfsbarema’s moeten hoger liggen dan de sectorbarema’s.
In de logistiek bestaan 8 functiecategorieën waarin 141 referentiefuncties zijn ondergebracht. Als het de eerste keer is dat je in pc 226 werkt, moet je werkgever je schriftelijk laten weten in welke functiecategorie en referentiefunctie hij je wil onderbrengen. Als je niet akkoord gaat met deze classificatie, kan je tegen deze beslissing in beroep gaan.
Je vindt de beschrijving van deze referentiefuncties in de BBTK-brochure “Bundel van de functiemodellen” die beschikbaar is in de afdelingen.
De sectorbarema’s zijn gebaseerd op de anciënniteit in het bedrijf. Als je echter als bediende in één of meer bedrijven van de sector hebt gewerkt, zal je anciënniteit voor 50% moeten worden meegerekend vanaf de 10de maand. Vanaf de 10de maand wordt je fictieve barema-anciënniteit dus vastgelegd op 9 maanden plus de overgenomen anciënniteit. Op te merken valt dat als je voorheen in een bedrijf van dezelfde groep tewerkgesteld was, je anciënniteit vanaf de 10de maand volledig moet worden overgenomen. Als je promotie maakt binnen het bedrijf, wordt het loon dat met je nieuwe klasse overeenstemt onmiddellijk toegekend behalve indien je minstens 2 klassen promotie maakt (progressieve stapsgewijze toepassing).
Ten slotte, als je binnen hetzelfde bedrijf van het arbeiders- naar bediendestatuut overgaat, wordt je anciënniteit voor 50% in aanmerking genomen voor de invoering en progressie in het barema, met een maximum van 6 jaar.
Arbeidsduur
In pc 226 is de conventionele arbeidsduur vastgelegd op 37 uur, gespreid over de eerste 5 dagen van de week. Afwijkingen op dit maximum van 5 dagen mogen slechts worden ingediend via een in het bedrijf gesloten cao. De loontoeslag van de overuren is verschuldigd vanaf het 39ste uur dat op weekbasis wordt gepresteerd.
Wanneer dit nodig is voor de werking van bepaalde diensten (bevrachtingen, verzendingen, manifesten, laad- en losactiviteiten, systeembediening van informatica en telecommunicatie, noodzakelijk voor de werking van voormelde operationele diensten) kan worden afgeweken van de arbeidsduur. Deze kan jaarlijks worden vastgelegd op 1.9024 uren (52 weken x 37 uur). In dat geval mag de normale arbeidsduur niet méér bedragen dan 10 uur per dag en 46 uur per week. Daarna is een loontoeslag verschuldigd.
De invoering van de bijzondere arbeidsregeling voor deze functies moet gebeuren in overleg met de Ondernemingsraad en/of de SA of per bedrijfs-cao. Als er geen SA is, moet het bedrijf het unanieme akkoord van het paritair comité vragen.
Nachtarbeid kan eveneens worden toegestaan voor bepaalde specifieke functies en in bepaalde omstandigheden, op voorwaarde dat een bedrijfs-cao wordt gesloten.
Jaarlijkse vakantie
In pc 226 heb je naast de 20 wettelijke verlofdagen ook recht op:
- 4 extra halve dagen;
- 1 bijkomende dag als je in het vorige vakantiedienstjaar minstens 12 maanden hebt gewerkt of als je in die periode gelijkgestelde dagen kunt bewijzen.
- 1 gewestelijke feestdag;
- Naargelang van de verworven anciënniteit heb je eveneens recht op bijkomende verlofdagen, het zogenaamde anciënniteitsverlof: 1 bijkomende dag per schijf van 5 jaar anciënniteit tot een maximum van 8 dagen (vanaf 40 jaar dienst).
Schoolverlaters zullen recht hebben op volledige vakantie in het jaar na het einde van hun studies, nl. een bijkomende premie (bovenop de RVA-uitkering) van €30/dag jeugdvakantie (of € 15 bruto per halve dag). Vanaf 1 januari 2022 hebben bedienden die gebruik maken van de seniorvakantieregeling ook recht op de extra premie.
Feestdagen
Er bestaan in je paritair comité geen specifieke maatregelen voor feestdagen.
Klein verlet
Voor bepaalde omstandigheden in je privéleven (familiale gebeurtenissen – overlijden, huwelijk, geboorte – of burgerlijke verplichtingen) heb je het recht om afwezig te zijn van het werk met behoud van loon. Dat is het zogenaamde “klein verlet” of “omstandigheidsverlof”.
Raadpleeg de volledige lijst van klein verletdagen in de brochure “Je Rechten op Zak” of de cao-bundel pc 226.
In pc 226 heb je bijvoorbeeld recht op een extra dag bovenop wat de wet voorziet als je trouwt (in totaal 3 dagen). Indien de echtgenote (of partner) van een werknemer een miskraam heeft, heeft de werknemer recht op 2 werkdagen afwezigheid. En sinds 1 januari 2022 voorziet de sector een bijkomende dag rouwverlof bij overlijden van een broer, zus, schoonbroer, schoonzus, grootvader, grootmoeder, kleinkind, overgrootvader, overgrootmoeder, achterkleinkind, schoonzoon, schoondochter en andere familieleden die bij hem inwonen.
Ziekte of ongeval
Er bestaan in je paritair comité geen specifieke maatregelen in geval van ziekte of ongeval. Net als alle werknemers heb je uiteraard rechten in dergelijke omstandigheden. Raadpleeg “Je Rechten op Zak” of de website van de BBTK www.bbtk.org.
Voor meer informatie kan je altijd terecht bij je BBTK-afgevaardigde of bij je BBTK-afdeling.
Tijdskrediet en thematisch verlof
Tijdskrediet is een stelsel waarmee werknemers hun loopbaan tijdelijk kunnen onderbreken of verminderen.
De laatste regeringen hebben sterk gesnoeid in de reglementering ter zake (strengere toegangsvoorwaarden, aanzienlijke inperking van het recht op uitkeringen en gevolgen voor de socialezekerheidsrechten). Toch zijn de vakbonden erin geslaagd op interprofessioneel vlak nog mogelijkheden te voorzien voor werknemers om hun loopbaan tijdelijk te onderbreken of te verminderen.
In pc 226 zijn wij erin geslaagd om deze mogelijkheden ook maximaal waar te maken voor alle bedienden.
Tijdskrediet met motief
Zo werd het tijdskrediet met motief, namelijk voor:
- zorgen voor een kind tot de leeftijd van 8 jaar;
- palliatieve zorgen;
- zorgen voor een zwaar ziek gezins- of familielid;
- zorgen voor een gehandicapt kind tot 21 jaar
opgetrokken tot 51 maanden als je 5 jaar anciënniteit hebt in het bedrijf. Voor het volgen van een opleiding ligt dit recht vast op 36 maanden. De sector-cao voorziet het recht om voltijds, halftijds of 1/5de tijdskrediet op te nemen.
In het meest recente sectorakkoord werd dit recht verlengd tot 30 juni 2025.
Landingsbanen
Voor de landingsbanen, d.w.z. tijdskrediet voor oudere werknemers, heeft de sector eveneens het akkoord verlengd en voorziet het een afwijkende leeftijd tot 30 juni 2025. De werknemer kan immers zijn prestaties verminderen tot 4/5de of halftijds vanaf 55 jaar, op voorwaarde dat hij voldoet aan de criteria van 35 jaar loopbaan, een zwaar beroep of 20 jaar nachtwerk.
Voor de loopbaanonderbreking ontvangt de werknemer RVA-uitkeringen en een bijkomende sectorpremie van € 110 voor een halftijdse baan en € 90 voor een
1/5de-tijdse baan van onbepaalde duur. Opgelet, de flexi-jobs werden op 1 januari 2024 geïndexeerd.
Tot slot is het nog steeds mogelijk om op 50-jarige leeftijd een 1/5de tijdskrediet op te nemen zonder RVA-uitkering als je een beroepsloopbaan hebt van minstens 28 jaar.
Deeltijds werk
Deeltijds werk is werk dat regelmatig wordt uitgevoerd tijdens een kortere periode dan de arbeidsduur van voltijdse werknemers.
Pc 226 voorziet geen specifieke regeling inzake deeltijds werk.
SWT stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag
Ook in deze regelgeving hebben de opeenvolgende regeringen de laatste jaren serieus gesnoeid. Maar ook hier zijn nog mogelijkheden om beneden de gangbare leeftijd van SWT (62 jaar) vroeger te vertrekken mits een aantal voorwaarden.
Zo zal het voor pc 226 nog tot 30 juni 2025 mogelijk zijn om op 60 jaar met SWT te vertrekken voor de personen die aan volgende voorwaarden voldoen:
- 33 jaar loopbaan waarvan 20 jaar nachtwerk of zwaar beroep (minstens 5 jaar tijdens de laatste 10 kalenderjaren vóór het einde van de arbeidsovereenkomst, of minstens 7 jaar tijdens de laatste 15 kalenderjaren);
- Beroepsloopbaan van 35 jaar in een zwaar beroep
- 40 jaar loopbaan.
De overeenkomsten met betrekking tot de vrijstelling van aangepaste beschikbaarheid zijn verlengd tot 31 december 2026. d.w.z. als je 62 jaar bent of 42 jaar loopbaan hebt, hoef je onder andere niet ingeschreven te staan als werkzoekende.
Einde van de arbeidsovereenkomst
Er bestaan in pc 226 geen specifieke maatregelen in geval van ziekte of ongeval.
Outplacement
“De bedoeling van outplacement is dat de ontslagen werknemer begeleid wordt door een specialist zodat hij binnen een zo kort mogelijke termijn opnieuw aan de slag kan bij een andere werkgever of als zelfstandige.”
Voor de bedrijven van paritair comité 226 heb je in geval van ontslag recht op outplacementbegeleiding ongeacht je leeftijd (met uitzondering van de bedienden met een verbrekingsvergoeding van minstens 30 weken). De kosten van deze begeleiding worden volledig door je sector gedragen.
Het Sociaal Fonds (pc 226) heeft de ontslagbegeleiding toevertrouwd aan Right Management. Neem ingeval van ontslag contact met hen op voor meer informatie over de inschrijvingsformaliteiten, de inhoud van het begeleidingsprogramma, enz...
Syndicale premie
Als lid van de BBTK en als je minstens één dag in het 1ste semester van het jaar in de sector van de logistiek hebt gewerkt, ontvang je een syndicale premie van € 145, op voorwaarde dat je voltijds werkt en dus een volledige syndicale bijdrage betaalt. Voor deeltijdse syndicale bijdragen bedraagt de syndicale premie de helft van dit bedrag.
Indexering
In pc 226 wordt het loon elk jaar geïndexeerd in januari. Op die manier volgen de lonen de stijging van de prijzen. Begin 2024 werden de lonen geïndexeerd met 1,13% (11,19% in 2023). Deze indexering vond plaats op basis van de evolutie van het gezondheidsindexcijfer over het jaar 2023.
Vervoerskosten
Sinds 1 januari 2024 krijgen bedienden van pc 226 100% van de kosten van het openbaar vervoer vergoed, tenzij het bedrijf een 80/20 derdebetalersregeling heeft afgesloten. Met andere woorden, als je bedrijf een overeenkomst heeft gesloten met de openbare vervoermaatschappij (NMBS, MIVB, De Lijn, Waterbus) zodat 80% van het tarief wordt betaald door je werkgever en de resterende 20% door de staat.
Wanneer de werknemer gebruik maakt van eigen vervoer wordt een gedeelte van de kost terugbetaald door de werkgever op basis van een rooster met forfaitaire bedragen die worden geïndexeerd op 1 januari 2024.
Vanaf 1 oktober 2023 is de fietsvergoeding verhoogd naar €0,27/km. De praktische modaliteiten voor de toekenning van de fietsvergoeding moeten op bedrijfsniveau worden vastgelegd.
Recht op opleiding
In het kader van het laatste sectorakkoord werden extra rechten op opleiding tijdens de werkuren voorzien, en dit afhankelijk van het aantal werknemers in het bedrijf. De BBTK heeft inderdaad een wijziging van een collectief recht naar een individueel recht verkregen en dat de financiële tussenkomsten van LOGOS (sectoraal opleidingsfonds) worden geïndexeerd op 1 januari 2024.
In de bedrijven met 10-20 werknemers heeft elke voltijdse bediende recht op minimum 1 opleidingsdag per jaar.
In de bedrijven met 20 of meer werknemers is het individuele recht op opleiding voor een voltijdse werknemer vastgesteld op minimum:
- 2 dagen per kalenderjaar voor 2023-2024
- 3 dagen per kalenderjaar voor 2025-2026
- 4 dagen per kalenderjaar voor 2027-2028
- 5 dagen per kalenderjaar vanaf 2029
Bovendien moet de werkgever een jaarlijks opleidingsplan voorleggen.